Uważajmy – choć można i možná wyglądają podobnie, znaczą zupełnie co innego!
Jeśli chcesz powiedzieć po czesku „czy można…?”, to zapomnij o možná – lepiej użyj lze, je možné, dá se lub může se. A možná zostaw na sytuacje, kiedy tak naprawdę masz na myśli może.
Dla Polaków uczących się języka czeskiego, słowo można wydaje się dość podstawowe i proste. W języku polskim używamy go często – „Można wejść?”, „Czy można prosić o pomoc?”, „Tu nie można parkować”. Oznacza ono pozwolenie lub możliwość wykonania czegoś. Ale jak to wyrazić po czesku? I czy czeskie słowo možná znaczy to samo?
Po czesku „można” to…
W języku czeskim, polskiemu „można” odpowiada kilka różnych form, w zależności od kontekstu:
- Lze – bardziej oficjalne i książkowe: Lze to udělat? – Czy można to zrobić?
- Je možné – neutralne, często używane: Je možné přijít později? – Czy można przyjść później?
- Dá se – bardziej potoczne: Dá se to otevřít? – Da się to otworzyć?
W mowie potocznej można też używać zwrotu může se (można, w sensie: wolno):
- Tady se může parkovat. – Tu można parkować.
Wielu polskich uczniów wpada w pułapkę tzw. fałszywego przyjaciela. Czeskie słowo možná NIE znaczy „można”!
Czeskie možná to po polsku może (w znaczeniu: być może, prawdopodobnie):
- Možná přijdu později. – Może przyjdę później.
- Možná má pravdu. – Może ma rację.
Podobnie jak po polsku:
- Może jutro będzie ładnie. = Možná zítra bude hezky.
Podsumowanie:
| Polski | Czeski |
|---|---|
| można wejść? | Můžu vstoupit? Lze vstoupit? Dá se vstoupit? Je možné vstoupit? |
| tu nie można parkować | tady se nesmí parkovat, tady se nedá parkovat |
| może padać deszcz | možná bude pršet |
Czech Language Lessons & Translations 